मुहान बिवादले धनकुटा र मोरङको सीमाबर्ती क्षेत्र फाइबाको गाउँ नै संकटमा

मोरङको केराबारी गाउँपालिका वडा नम्बर–२ फाईबाका बासिन्दाले ३२ वर्ष देखि उपभोग गर्दै आएको भालुखोलाको पानीको मुहान अहिले विवादको चक्रव्यूहमा फसेपछि गाउँनै उजाडिने संकट बढेको छ ।

सन २०५० सालदेखि फाईबाबासीले पाइपमार्फत भालुखोलाको पानी प्रयोग गर्दै आएका थिए । पछि संघीय र प्रदेश सरकारको लगानीमा “एक घर–एक धारा” कार्यक्रममार्फत करिब दुई सय घरधुरीलाई व्यवस्थित धारा पुगेपछि यहाँको जीवन सहज बनेको थियो । तर हाल धनकुटाको चौबिसे गाउँपालिकाले सोही मुहानलाई आफ्नो क्षेत्रभित्र पर्ने दाबी गर्दै ५ करोड रूपैयाँको नयाँ योजना अघि बढाएपछि विवाद चर्किएको छ ।

नयाँ आयोजना अनुसार भालुखोलाबाट लिफ्टिङमार्फत पानी चौबिसेमा पुर्याउने तयारी भएपछि केराबारीतर्फ पानीको हाहाकार हुने डर पैदा भएको छ । सिंहदेवी खानेपानी उपभोक्ता संस्थाका अध्यक्ष देवीलाल लिम्बूका अनुसार, “फाईबाबासीले बर्सौदेखि प्रयोग गर्दै आएको मुहान सुकाएर अन्यत्र लैजाँदा गाउँलेहरू बसाइँसराईको बाध्यतामा पर्नेछन् । सरकारको बजेटले उल्टै विवाद र संकट थपेको छ ।”

विवादले कानुनी रूप समेत लिएको छ । उच्च अदालतले यसअघि अन्तरिम आदेशमार्फत आयोजना रोक्न निर्देशन दिए पनि पुनः ठेक्का प्रक्रिया अघि बढ्दा तनाव पुनः तीव्र भएको हो । उता चौबिसे गाउँपालिकाका अध्यक्ष राजकुमार लिम्बूले भने पानीको मुहान धनकुटा–चौबिसे–८ भित्रै पर्ने दाबी गर्दै ४ सय घरधुरीलाई लाभ पुग्ने भएकाले आयोजना अघि बढाउनुपर्ने अडान दोहोर्याएका छन् ।

सीमाना र अधिकारका प्रश्नसँगै अहिले फाईबाबासीको अस्तित्व नै संकटमा परेको छ । बर्सौदेखि सहज जीवन बिताइरहेको गाउँ अब पानीको मुहान सुक्ने हो भने उजाड बन्ने चिन्ता स्थानीयमा गहिरिँदै गएको छ ।